دستور زبان 2(فعل های گذرا و ناگذر )

ب ) فعل های گذرا به مسند :

فعل هایی که از مصدر های ( استن ، بودن ، شدن ، گشتن ، گردیدن ) به دست بیایند  جمله های سه جزئی می سازند :                                            

«  نهاد + مسند + فعل اسنادی  »

*­ نکته : در یک جمله ی طولانی که فعل اسنادی دارد ، مسند را چگونه پیدا کنیم ؟

اگر میان نهاد و فعل اسنادی ، با کمک واژه های ( چه یا که ) پرسشی بسازیم ، پاسخ پرسش ما مسند خواهد بود .

یعنی :                        نهـــاد + چـه یا کـه + فعل اسنادی ؟ مسند

هوای بسیاری از مناطق کشور ، این روزها ، پس از باران های نوازش گر بهاری ،جذاب وفراموش نشدنی شده است .

( هوا چه شده است ؟ جذاب و فراموش نشدنی )

آسمانِ شب چادر سیاه بزرگی است که بزرگترین سوراخش ماه است .

گشت غمناک دل و جان عقاب

تمام حاضران در جلسه ی روز سه شنبه اولیایِ دانش آموزانِ پایه یِ سوم بودند .

ج) فعل های گذرا به متمم:

می دانیم که ( حرف اضافه + متمم ) در بسیاری از جمله ها دیده می شود . امّا در بیشتر این جمله ها متمم ها قابل حذف هستند .

متمم های قابل حذف را متمم قیدی می گوییم . مثل

ما درکنار دیگر بچّه ها، زیر سایبان ایستگاه اتوبوس نشستیم .

 *­ اگر نتوانیم متمم را از جمله حذف کنیم ، متممِ جمله  متمم اجباری یا متمم فعل است .                           نهاد + متممِ اجباری + فعل گذرا به متمم .

 پیرمرد ازسخنِ من رنجید .  

 تو به گل می مانی .

 حر به سپاه امام حسین (ع ) پیوست .  

این موضوع درذهن بچّه ها نمی گنجد .

*­ تمرین : ده جمله ی متنوّع از کتاب انتخاب کنید و آن ها را ازنظر گذرا یا ناگذرا بودن فعل بررسی کنید

 *­ بعضی فعل ها به  فعل های آشپزخانه ای معروف هستند .  

مثل ( شکست ، ریخت ، پخت ، سوخت ، برید و ... ) این فعل ها گاهی به شکل ناگذر و گاهی به شکل گذرا به کار می روند . مثل :    

                غذا پخت . ( فعل ناگذر )

 مادر غذا را پخت . ( فعل گذرا به مفعول )

 به این گونه فعل ها فعل های دو وجهی می گوییم .

پیروز باشید!

 لطفاً نظر شریفتان را درج بفرمایید .